Mijn Heerlijke Duik in de Hedendaagse Indiase Kunst: Een Persoonlijke Openbaring & Wereldwijde Resonantie
Oké, laten we eerlijk zijn. Heel lang was mijn mentale beeld van 'Indiase kunst'… nou ja, een beetje zoals een net ingelijst miniatuurschilderij of een devotionele rol, misschien een majestueuze klassieke sculptuur. Allemaal ontegenzeggelijk prachtig, absoluut, maar ook, in mijn misschien ietwat luie en onkritische geest, enigszins vast in de tijd – een levendige, historische echo in plaats van een levende, ademende, evoluerende kracht. Het is het soort aanname waarvan je niet eens merkt dat je die maakt totdat iets je er volkomen uit schudt. En voor mij was die schok minder een zacht duwtje en meer een heerlijke, onverwachte duik in een konijnenhol, in het dynamische rijk van de hedendaagse Indiase kunst.
Mijn schok kwam, zoals veel goede schokken, onverwacht. Een gesprek, een willekeurige artikelklik, en plotseling was ik ondergedompeld in een wereld van hedendaagse Indiase kunst die allesbehalve vaststond. Het was elektrisch, uitdagend en diepgaand nu. Ik voelde een steek van schaamte, beseffende dat mijn 'kunstgeschiedenis' vastzat in een heel beleefd, heel oud museum, en zo dit levendige gesprek dat recht onder mijn neus plaatsvond, miste. Maar vooral vulde het me met die bruisende opwinding die je krijgt als je een heel nieuw universum ontdekt waarvan je niet wist dat het bestond. Dit was niet zomaar een nieuw genre; het was een dialoog tussen oude wortels en een snel versnellend heden, een dialoog die dringend mijn aandacht vroeg en, zo realiseerde ik me snel, die van jou ook verdiende. Laten we dus de lagen afpellen en de polsslag van India's levendige hedendaagse kunstscène echt begrijpen.
Wat Is Hedendaagse Indiase Kunst Eigenlijk? (En Waarom Mijn Vooropgestelde Meningen Prachtig Fout Waren)
Voordat we dieper ingaan, laten we een duidelijk begrip vaststellen. Hedendaagse Indiase kunst verwijst over het algemeen naar de diverse en dynamische artistieke uitingen die in India zijn gecreëerd vanaf het einde van de 20e eeuw. Hoewel het een plotselinge uitbarsting lijkt, bouwt het eigenlijk voort op de fundamenten gelegd door eerdere bewegingen zoals de Progressive Artists' Group die begonnen te breken met koloniale academische stijlen, en zo de weg vrijmaakten voor gewaagdere expressies.
Het wordt gekenmerkt door een dappere, soms brutale, transcendentie van traditionele vormen, maar cruciaal is dat het deze niet afdankt. In plaats daarvan gaat het een levendige dialoog met hen aan, herinterpreteert, bevraagt en stelt erfgoed op gedurfde wijze naast wereldwijde invloeden, genuanceerde postkoloniale narratieven (de verhalen en invloeden van India's onafhankelijkheid van de Britse overheersing), dringende stedelijke angsten en diep persoonlijke identiteiten. Ik vind het fascinerend hoe een werk diep geworteld kan voelen in zijn culturele context, en toch nog steeds veelzeggend kan zijn voor iemand zoals ik, mijlenver weg in mijn stille studio, nadenkend over de prachtige complexiteit van het dagelijks bestaan.
Het is een levendig gesprek, veel zoals de drukke straten van Mumbai of Delhi – een kakofonie van oud en nieuw, traditie en rebellie. Kunstenaars gebruiken alles van schilderkunst, beeldhouwkunst, fotografie, installatiekunst, performance en digitale media om verhalen te vertellen. Deze narratieven zijn uniek Indiaas, maar resoneren universeel. Deze omarming van diverse materialen en uitdagende perspectieven trok me onmiddellijk aan, veel zoals ik mijn eigen mixed-media installaties benader, op zoek naar het samenvoegen van verschillende elementen tot een samenhangend, betekenisvol geheel.
Een Tapijt van Stemmen: Hoofdthema's en Artistieke Expressies
Wat me echt raakte aan deze beweging is de ongelooflijke thematische breedte. Het is geen monoliet; het is een caleidoscoop van individuele expressies en collectief bewustzijn. Ik heb kunstenaars zien worstelen met onderwerpen die zowel universeel menselijk als uniek Indiaas zijn, vaak met een krachtige, bijna viscerale impact:
- Identiteit in een Geglobaliseerde Wereld: Kunstenaars onderzoeken wat het betekent om Indiaas te zijn in een snel veranderende, onderling verbonden wereld. Figuren als Bharti Kher, bekend om haar opvallende bindi-installaties en sculpturen, verdiepen zich in thema's van zelf, culturele hybriditeit en het vrouwelijk lichaam. Haar iconische "An Absence of an Ascertained Navel" (2006) – een grote fiberglas olifant bedekt met bindis – liet me onmiddellijk nadenken over discussies rondom verbondenheid en culturele signifiers in een globale context, een werkelijk treffende visuele metafoor voor hybride identiteit. Kher’s werk resoneert vaak met mijn eigen verkenning van de verborgen betekenissen van abstracte kunst, waar bekende elementen opnieuw worden geïnterpreteerd om nieuwe gedachten over onze plaats in de wereld te provoceren. Andere kunstenaars, zoals Jitish Kallat, gebruiken ingewikkelde, vaak monumentale werken om het stedelijk landschap, de geschiedenis en de politiek van het uiterlijk te verkennen, en vragen zich af hoe we onszelf en anderen zien in een dichte, geglobaliseerde stad.
- Traditie Heruitgevonden en Gehercontextualiseerd: Oude mythen, symbolen en artistieke technieken worden niet afgedankt; ze worden gedeconstrueerd, geherformuleerd en krijgen nieuwe, vaak provocerende, betekenissen. Het is alsof je een geliefd oud liedje pakt en het remixt met een cutting-edge beat, waardoor het eigentijdse relevantie krijgt. Denk aan het Raqs Media Collective, wiens werk vaak filosofie, geschiedenis en hedendaagse kwesties vermengt, puttend uit klassiek Indiaas gedachtegoed van oude Hindoeïstische teksten tot Soefi-poëzie, terwijl ze nieuwe media inzetten. Hun werk "The Capital of Accumulation" gebruikt bijvoorbeeld een algoritmisch gedicht om te reflecteren op geschiedenis en arbeid, een werkelijk onverwachte dialoog tussen oude filosofie en digitale kunst. Je zou ook elementen van Madhubani-schilderijen of Warli-kunst kunnen zien die opnieuw gecontextualiseerd zijn in een digitale installatie, of Kalamkari-textiel geweven in een sculpturale verklaring – een fascinerende evolutie die respect toont zonder gebonden te zijn aan het verleden.
- Scherpe Sociale Kritiek: Via hun werk leveren kunstenaars gedurfde kritiek op politiek, kastenstructuren, ongelijkheid, milieuvervuiling, de impact van klimaatverandering op gemeenschappen, en de snelle verstedelijking die oude landschappen en de sociale structuur transformeert. Deze stedelijke angsten, zoals het meedogenloze tempo van het stadsleven, de vervuiling, sociale stratificatie en zelfs de digitale ontkoppeling te midden van een drukke metropool, vinden krachtige expressie. Subodh Gupta gebruikt bijvoorbeeld alledaagse voorwerpen zoals roestvrijstalen keukengerei om monumentale installaties te creëren die commentaar leveren op consumentisme, armoede en India's economische transformatie. Zijn krachtige "Very Hungry God" (2006), een schedel geheel gemaakt van stalen keukengerei, is een rauw visueel statement over consumptie en sterfelijkheid in een snel ontwikkelend land. Kunstenaars als Dayanita Singh gebruiken fotografie om complexe sociale narratieven te verkennen, van de levens van gemarginaliseerde gemeenschappen tot de archieven van stedelijke ruimtes, en bieden zo een genuanceerde blik op India's sociale structuur.
- Globalisering en Moderniteit: De invloed van Westerse kunststromingen, popcultuur en technologie is onmiskenbaar, wat leidt tot spannende fusies en soms schokkende contrasten. Ik zie vaak hoe Indiase kunstenaars niet alleen wereldwijde trends absorberen, maar er actief aan bijdragen, waardoor een werkelijk mondiale dialoog ontstaat. Veel diaspora-kunstenaars, die buiten India wonen, brengen een uniek transnationaal perspectief, waarbij ze thema's van verbondenheid, ontheemding, culturele herinnering en de genuanceerde ervaring van culturele hybriditeit verkennen. Hun werk, zoals dat van Chitra Ganesh die iconografie uit Hindoeïstische en Boeddhistische mythologieën herinterpreteert via stripboeken en digitale collages, weerspiegelt vaak een schrijnende nostalgie naar een thuisland, terwijl ze tegelijkertijd worstelen met de uitdagingen en kansen van een nieuwe identiteit. Deze fascinerende wisselwerking herinnert me eraan hoe kunst grenzen overstijgt, net als de universele aantrekkingskracht van abstracte kunst.
- Diverse Media en Experimentatie: Oh, de vormen! Ik heb alles gezien van intens abstracte doeken die comfortabel zouden passen in elke hedendaagse kunstgalerie tot ingewikkelde mixed-media installaties die een verhaal vertellen met lagen van gevonden voorwerpen. Naast schilderkunst, beeldhouwkunst en fotografie omarmen kunstenaars videokunst, interactieve digitale installaties, krachtige performancekunst en zelfs ingewikkelde textielwerken, waarbij alledaagse materialen worden omgevormd tot diepzinnige statements. Er is een stoutmoedigheid, een bereidheid om te experimenteren en een duidelijk gebrek aan pretentie dat ik ongelooflijk verfrissend vind. Het is kunst die vragen stelt, in plaats van alleen maar mooie antwoorden te bieden. Deze geest van experimentatie is iets waar ik diep mee verbonden ben in mijn eigen artistieke reis.
De Katalysator: Wat Vormde Deze Moderne Beweging?
Dus, wat gaf precies het startschot voor deze artistieke revolutie? Het is onmogelijk om hedendaagse Indiase kunst volledig te begrijpen zonder de diepgaande sociaal-politieke en economische transformaties te erkennen die haar hebben gevormd. De liberalisering van de Indiase economie in de vroege jaren 90, bepleit door figuren als premier P.V. Narasimha Rao en minister van Financiën Manmohan Singh, opende het land voor wereldwijde markten en ideeën. Ik herinner me deze periode, zij het op afstand, als een land dat zijn ledematen strekte, gretig om nieuwe horizonten te verkennen. Dit tijdperk zag een dramatische verschuiving in het kunstlandschap, gevoed door verschillende onderling verbonden factoren:
- Economische Bloei: Toegenomen welvaart creëerde niet alleen een groeiende verzamelaarsbasis; het leidde ook tot grotere particuliere investeringen in kunst, waardoor een robuustere kunstinfrastructuur ontstond, inclusief particuliere galerieën, dynamische veilinghuizen en nieuwe platforms voor kunstenaars om te floreren. Deze groei gaf kunstenaars meer vrijheid en middelen om te experimenteren.
- Wereldwijde Connectiviteit: Gemakkelijker toegang tot internationaal kunstonderwijs, residenties, tentoonstellingen en media stelde Indiase kunstenaars bloot aan diverse wereldwijde stromingen, terwijl het Indiase kunst tegelijkertijd in staat stelde op grotere schaal internationale erkenning te verwerven. Dit ging niet alleen over invloed; het ging over het bevorderen van een dynamische, tweerichtingsdialoog tussen Indiase en wereldwijde artistieke praktijken, die beide verrijkten. De wereld begon India's unieke stem op te merken.
- Technologische Vooruitgang: Nieuwe media en digitale hulpmiddelen werden toegankelijk, wat nieuwe mogelijkheden bood voor artistieke expressie en kritiek, en verder ging dan traditionele doeken. Dit maakte innovatieve vormen zoals videokunst en interactieve installaties mogelijk.
- Toegenomen Kunstonderwijs & Instellingen: Naast de proliferatie van kunstscholen was er een gecoördineerde inspanning van kunstinstellingen en academies om curricula te moderniseren, experimenten aan te moedigen en nieuw talent te koesteren, waarbij conventionele artistieke normen werden uitgedaagd en een generatie werd gevormd die graag grenzen wilde verleggen. Instituten zoals de Baroda School speelden hierin een cruciale rol.
- Kritische Dialogen & Intellectueel Ferment: Tijdens deze transformerende periode werden kunstcritici en curatoren steeds vitaler. Zij speelden een instrumentele rol in het identificeren van opkomend talent, het contextualiseren van kunstwerken binnen bredere nationale en mondiale stromingen, en het introduceren van complexe conceptuele ideeën aan een breder publiek, waardoor de bloeiende hedendaagse Indiase kunstscène internationaal werd gedefinieerd en gepromoot. Hun geschriften en tentoonstellingen vormden het publieke en academische discours.
- Verschuivende Sociale Narratieven: De erfenis van de post-onafhankelijkheidsidentiteitspolitiek (hoe India zichzelf definieert na de koloniale overheersing), de pijnlijke herinneringen aan de Verdeling (de scheiding van Brits-Indië), de opkomst van een machtige middenklasse en voortdurende sociale hervormingen (zoals die gericht op kaste) creëerden een rijk tapijt van onderwerpen voor artistieke verkenning, en boden krachtige narratieven voor kunstenaars om te interpreteren. Deze diepe maatschappelijke verschuivingen boden oneindige inspiratie.
Deze factoren kwamen samen, waardoor vruchtbare grond ontstond voor kunstenaars om zich bezig te houden met hun snel evoluerende realiteit, wat resulteerde in de levendige, veelzijdige scène die we vandaag zien. Het was een tijd van immense verandering, en kunst werd een essentiële spiegel, die zowel de triomfen als de angsten weerspiegelde, een reflectie die ik zelfs van ver ongelooflijk boeiend vond.
Mijn Eigen Kleine Openbaring: Verbinding Vinden in het Onverwachte
Deze externe katalysatoren creëerden de vruchtbare grond, maar het was de kunst zelf die echt resoneerde met mijn eigen innerlijke landschap, waardoor nieuwe inzichten in mijn artistieke praktijk ontstonden. Als iemand die vaak neigt naar abstracte en kleurrijke vormen in mijn eigen kunst te koop – je kunt mijn kunstenaarsreis hier bekijken of mijn kunst te koop doorbladeren – voelde ik me diep verbonden met de vrijheid en expressieve kracht van de hedendaagse Indiase kunst. Het ging niet om het vinden van een directe stilistische parallel, maar om het herkennen van een gedeelde geest van grenzen verleggen en communiceren voorbij letterlijke representatie. Er is een bijzonder soort moed voor nodig om iets nieuws te presenteren, iets dat verwachtingen kan uitdagen, en dat is een moed die ik diep bewonder, een moed waar ik soms naar streef in mijn eigen werk.
Ik herinner me levendig dat ik voor een opvallende, mixed-media installatie van een opkomende Indiase kunstenaar stond in een kleine galerie in Londen. Het was een levendige explosie van hergebruikte textiel, gevonden voorwerpen en ingewikkeld borduurwerk, dat een drukke stedelijke scène op een manier uitbeeldde die zowel chaotisch als diepgaand harmonieus aanvoelde. De kunstenaar had, door hun fusie van traditioneel ambacht met hedendaagse zorgen over stedelijk verval en vernieuwing, iets volkomen unieks gecreëerd. Het voelde zo volkomen specifiek voor zijn Indiase context en sprak toch tot mijn universele begrip van transformatie en veerkracht. Het zette me aan het denken over hoe zelfs mijn eigen abstracte schilderijen vaak diepe structuren verbergen en verhalen vertellen die verder gaan dan wat onmiddellijk zichtbaar is, wat een echo vormde van de gelaagde narratieven die ik in dat stuk zag.
Het herinnerde me eraan dat kunst, ongeacht de oorsprong, een universele taal is. Het spreekt over menselijke ervaringen, emoties en intellectuele nieuwsgierigheden die grenzen overstijgen. Deze realisatie versterkte mijn overtuiging dat kunst een voortdurende dialoog is, niet alleen tussen kunstenaar en toeschouwer, maar tussen culturen en tijdperken. Als je ooit in de buurt bent, streeft mijn eigen museum in 's-Hertogenbosch naar een vergelijkbare dialoog, zij het op een veel kleinere, persoonlijke schaal, met als doel diverse artistieke expressies te verbinden met de stille overpeinzingen van het dagelijks leven.
Waar Deze Artistieke Alchemie te Vinden is (Buiten de Toeristische Vallen)
Dus, als je nieuwsgierigheid is gewekt en je je afvraagt waar je aan je eigen reis in deze levendige wereld kunt beginnen, laat me je dan een paar tips geven. Ben je klaar om erin te duiken? Grote steden als Mumbai, Delhi en Bangalore zijn bloeiende kunsthoofdsteden van de wereld en beschikken over fantastische galerieën. Plaatsen zoals de National Gallery of Modern Art (NGMA) en instellingen zoals het Kiran Nadar Museum of Art (KNMA) zijn uitstekende startpunten om kunst in India te kopen of om de scène uit de eerste hand te ervaren. De scène evolueert voortdurend, met steeds nieuwe galerieën voor opkomende kunstenaars die opduiken, wat zorgt voor een frisse stroom van talent en ideeën. Vergeet de talloze kunstbeurzen niet, zoals de India Art Fair in Delhi, die een geconcentreerd overzicht bieden van de laatste trends en talenten. Het is een bruisende marktplaats van ideeën, emoties en levendige kleuren. Voor een diepere duik in de lokale scènes, verken de beste galerieën in India om regionale juweeltjes te ontdekken. De uitgestrektheid van India betekent dat er aanzienlijke regionale kunstscènes zijn, elk met zijn eigen kenmerkende smaak, die lokale culturen, talen en historische contexten weerspiegelen. Hoewel Mumbai en Delhi belangrijke knooppunten zijn, hebben steden als Kolkata (bekend om zijn intellectuele en politieke kunst), Chennai (met zijn sterke moderne kunstbeweging geworteld in de Madras Art Movement) en Bangalore (een centrum voor nieuwe media en experimentele kunst) ook levendige, unieke artistieke gemeenschappen en instellingen. Deze diverse regionale bijdragen verrijken gezamenlijk het grote tapijt van de hedendaagse Indiase kunst, wat India's ongelooflijke artistieke pluralisme aantoont.
Buiten de grenzen van India maakt deze kunst furore op internationale biënnales, kunstbeurzen en grote musea wereldwijd. Het is een bewijs van haar universele aantrekkingskracht en de groeiende erkenning van India als een belangrijke speler in het wereldwijde kunstlandschap. Dus, de volgende keer dat je de wereldwijde kunstscène wilt verkennen, vergeet dan niet om India op je reisroute op te nemen, virtueel of anderszins. Je wilt misschien ook enkele van de beste galerieën in Azië of zelfs de beste galerieën ter wereld bekijken voor een breder perspectief. De artistieke energie is werkelijk voelbaar.
FAQ: Jouw Brandende Vragen (Want Ik Had Ze Ook)
V: Wat definieert precies "hedendaagse Indiase kunst"?
A: Het is kunst die grofweg vanaf het einde van de 20e eeuw is gemaakt, gekenmerkt door een breuk met puur klassieke of volkse tradities. Het omvat vaak moderne thema's, wereldwijde invloeden en diverse media (waaronder installatiekunst, digitale kunst en performancekunst), terwijl het vaak op nieuwe manieren ingaat op India's rijke culturele erfgoed. Zie het als een levendige dialoog tussen een diepgaand verleden en een snel evoluerend heden, voortbouwend op eerdere bewegingen zoals de Progressive Artists' Group.
V: Is het allemaal abstract, of zijn er ook figuratieve werken?
A: Beide! De schoonheid van hedendaagse Indiase kunst is de ongelooflijke diversiteit. Je vindt er zeer abstracte werken, krachtige figuratieve werken, conceptuele kunst, installaties en alles daartussenin. Er is geen enkele stijl, wat deel uitmaakt van de charme. Als je nieuwsgierig bent naar hoe je je persoonlijke kunststijl en smaak kunt definiëren, dan is het verkennen van deze breedte een goed begin.
V: Is het duur? Hoe kan ik beginnen met verzamelen?
A: Zoals elke kunstmarkt variëren de prijzen enorm. Hoewel sommige gevestigde kunstenaars hoge bedragen vragen, is er een bloeiende scène van opkomende kunstenaars wiens werk toegankelijker is. Begin met een bezoek aan particuliere galerieën, kunstruimtes van universiteiten en speciale kunstbeurzen zoals de India Art Fair. Online platforms bieden ook een geweldig startpunt. Wees niet bang om in gesprek te gaan met galeriehouders; zij kunnen van onschatbare waarde zijn. Een collectie opbouwen is een reis van ontdekking en passie, geen sprint. Richt je op werken die je oprecht raken, ongeacht de huidige marktstatus van de kunstenaar.
V: Hoe verschilt het van Westerse hedendaagse kunst?
A: Hoewel stilistische kruisbestuivingen en wereldwijde invloeden duidelijk aanwezig zijn, biedt hedendaagse Indiase kunst een onderscheidende lens. Het gaat vaak diepgaand in op zijn specifieke sociaal-politieke geschiedenis, culturele narratieven en filosofische tradities op een manier die het onderscheidt. Zo zijn thema's als het concept van "Dharma" (rechtschapen gedrag, morele orde of plicht, centraal in de Indiase filosofie), de complexiteit van kaste of de erfenis van het koloniale bewind diep verweven in artistieke verkenningen, wat perspectieven biedt die verschillen van typische westerse zorgen. Waar westerse kunst het individualisme zou kunnen verkennen, worstelt Indiase kunst vaak met collectieve herinnering en gemeenschap; waar westerse materialiteit industriële vormen zou kunnen prioriteren, zou Indiase kunst alledaagse voorwerpen (zoals het keukengerei van Subodh Gupta) met spirituele resonantie kunnen vereren. Het is deze unieke synthese van universele thema's met een inherent Indiase wereldvisie die het zo'n krachtige en onderscheidende stem geeft op het wereldtoneel.
V: Welke rol spelen critici en curatoren in de hedendaagse Indiase kunst?
A: Critici en curatoren zijn van vitaal belang bij het vormgeven van het discours rond hedendaagse Indiase kunst. Zij helpen bij het identificeren van opkomend talent, het contextualiseren van kunstwerken binnen bredere bewegingen (zowel nationaal als mondiaal), en het introduceren van complexe conceptuele ideeën aan een breder publiek. Hun essays, tentoonstellingen en publicaties zijn cruciaal voor zowel het begrijpen als het promoten van de dynamische Indiase kunstscène.
V: Hoe zit het met mecenaat en regionale verschillen binnen India?
A: Mecenaat speelt een cruciale rol, en is geëvolueerd van koninklijk en religieus naar bedrijfs- en individuele verzamelaars, zowel Indiaas als internationaal. Deze verschuiving heeft de kunstscène gedemocratiseerd en de groei ervan gestimuleerd. Wat betreft regionale verschillen, de uitgestrektheid van India betekent dat er aanzienlijke regionale kunstscènes zijn, elk met zijn eigen kenmerkende smaak, die lokale culturen, talen en historische contexten weerspiegelen. Hoewel Mumbai en Delhi belangrijke knooppunten zijn, beschikken steden als Kolkata (bekend om zijn intellectuele en politieke kunst), Chennai (met zijn sterke moderne kunstbeweging geworteld in de Madras Art Movement) en Bangalore (een centrum voor nieuwe media en experimentele kunst) ook over levendige, unieke artistieke gemeenschappen en instellingen. Deze diverse regionale bijdragen verrijken gezamenlijk het grote tapijt van de hedendaagse Indiase kunst, wat India's ongelooflijke artistieke pluralisme aantoont.
De Reis Gaat Verder (En Waarom Jij Moet Meedoen)
Mijn uitstapje naar de hedendaagse Indiase kunst was een prachtige herinnering dat de kunstwereld altijd uitbreidt, altijd verrast. Het leerde me mijn eigen nauwe definities uit te dagen en open te blijven staan voor schoonheid en inzicht uit elke hoek van de wereld. Als jij, net als ik, ooit een beperkte kijk had, hoop ik oprecht dat dit kleine inkijkje je aanmoedigt om dieper te duiken. Misschien begin je met het online verkennen van werken van Bharti Kher of Subodh Gupta, of zoek je een lokale galerie op die wereldwijde hedendaagse kunst tentoonstelt. De dynamiek, de felle individualiteit en de diepgaande maatschappelijke betrokkenheid van de hedendaagse Indiase kunst beloven een toekomst die net zo levendig en complex is als haar verleden, en voortdurend nieuwe manieren biedt om onze gedeelde menselijke ervaring te zien en te begrijpen. Ga je gang, neem die heerlijke, onverwachte duik in het konijnenhol – je zult er geen spijt van krijgen.